Η συμφωνία αμυντικής συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας – Γαλλίας ανακοινώθηκε στο Παρίσι. Τι σημαίνει αυτή η συνεργασία;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ : Η συμφωνία που υπέγραψα μαζί με τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας Νίκο Παναγιωτόπουλο, παρουσία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, είναι μια ευρύτερη συμφωνία στρατηγικής εταιρικής σχέσης που καλύπτει τη συνεργασία στην εξωτερική πολιτική.
Αποτελεί επίτευγμα διετούς σχεδόν συλλογικής προσπάθειας υπό τον Πρωθυπουργό. Είμαι ευτυχής για τη συνεισφορά που είχα σε αυτήν.
Οφείλω να πω ότι η προσπάθεια αυτή πέρασε από πολλά κύματα. Η υποκρυπτόμενη λογική, όταν ξεκινήσαμε τις συζητήσεις με τον Γάλλο Υπουργό Εξωτερικών Ζ. Υ. Λε Ντριάν, ήταν πρόδηλη. Η προμήθεια οπλικών συστημάτων πρέπει να εξελίσσεται και υπό μία ομπρέλα πολιτικών κατανοήσεων για τις κοινές προκλήσεις που τα συστήματα αυτά και οι άνθρωποι που τα υπηρετούν καλούνται να αντιμετωπίσουν.
Πιστεύω ότι είναι μια εξαιρετικά σημαντική συμφωνία, που ενδεχομένως να αποδειχθεί ιστορική.
Και αυτό για τρεις βασικούς λόγους.
Πρώτον, θωρακίζει την Ελλάδα, καθώς στο πλευρό της, επί τη βάσει διμερούς συμβατικής σχέσης, θα βρίσκεται πλέον η μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και η μόνη πυρηνική δύναμη, ας μην το λησμονούμε αυτό.
Η συμφωνία αυτή έρχεται να ενισχύσει τη στρατηγική εταιρική σχέση που υπέγραψα πέρσι με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Για τη χώρα μας, η οποία τελεί υπό μόνιμη απειλή πολέμου από την Τουρκία, το περιβόητο casus belli, εάν ασκήσει τα νόμιμα δικαιώματα της, η αμυντική στήριξη που έρχεται να μας παράσχει η Γαλλία, μετά τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, δημιουργεί νέα δεδομένα.
Επιτρέψτε μου, όμως να υπογραμμίσω, για την αποφυγή οποιασδήποτε παρερμηνείας, την απόλυτα αμυντική φύση της συμφωνίας.
Η Ελλάδα δεν ακολουθεί τυχοδιωκτική πολιτική. Αλλά ούτε θα δεχθεί να απεμπολήσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα.
Δεύτερον, η συμφωνία δημιουργεί τις βάσεις για την ενίσχυση της προβολής των ελληνικών θέσεων διεθνώς, μέσω του προβλεπόμενου στενού συντονισμού μεταξύ των δύο χωρών.
Οι τουρκικές ενέργειες καταπατούν κάθε έννοια του Διεθνούς Δικαίου και της απλής λογικής για τη χώρα μας, η οποία τελεί υπό μόνιμη απειλή πολέμου από την Τουρκία, η αμυντική στήριξη που έρχεται να μας παράσχει η Γαλλία, μετά τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, δημιουργεί νέα δεδομένα.
Τρίτον, αποτελεί μια σημαντική συνεισφορά στην ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Άμυνας και της ευρωπαϊκής συνεννόησης, στόχους που ανέκαθεν υποστήριζε η Ελλάδα.
Οι ΗΠΑ πως υποδέχτηκαν τη συμφωνία; Στα μέσα Οκτωβρίου θα επισκεφθείτε την Ουάσιγκτον για τη νέα συμφωνία αμοιβαίας αμυντικής συνεργασίας. Θα επηρεαστούν αυτά που ζητάμε από την συμφωνία με την Γαλλία;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ : Τα θετικά σχόλια των ΗΠΑ μας ικανοποίησαν ιδιαίτερα. Δεν σας κρύβω ότι είχα φροντίσει σε συνεννόηση με τον Πρωθυπουργό να τηρήσω ενήμερη την αμερικανική πλευρά. Άλλωστε οι σχέσεις μας είναι εξαιρετικές. Θυμάστε ότι είχα συναντήσει ιδιωτικά την Υφυπουργό Εξωτερικών, Βικτώρια Νούλαντ, στη Νέα Υόρκη και τον Πρέσβη των ΗΠΑ, Τζέφρι Πάιατ, μόλις επέστρεψα.
Όσον αφορά την επίσκεψή μου στην Ουάσιγκτων, ελπίζω να έχουν ολοκληρωθεί οι συζητήσεις και να υπογραφεί κατά τη διάρκειά της επίσκεψης η τροποποίηση της Αμοιβαίας Συμφωνίας Αμυντικής Συνεργασίας.
Η τροποποιημένη – διευρυμένη συμφωνία θα αποτελέσει απόδειξη της ενδυνάμωσης της στρατηγικής σχέσης με τις ΗΠΑ, δύο χρόνια μετά την υπογραφή της πρώτης τροποποίησης που υπεγράφη από εμένα και τον τότε Αμερικανό ομόλογό μου, Mike Pompeo, στην Αθήνα.
Σημειωτέον, ότι η διαπραγμάτευση διεξάγεται σε μια εποχή που οι ΗΠΑ, στρέφουν την προσοχή και το βάρος της παρουσίας τους στον Ειρηνικό.
Με τη συμφωνία αυτή, αναμένεται να εδραιωθεί η στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στην ελληνική επικράτεια. Να επισημάνω απλώς ότι, υπάρχουν, ουκ ολίγες, χώρες, οι οποίες κυριολεκτικά εκλιπαρούν τις ΗΠΑ να αναπτύξουν δυνάμεις στο έδαφος τους. Και είναι διατεθειμένες μάλιστα να επωμισθούν το κόστος.
Η συμφωνία θα αποτελέσει επίσης σημαντική συνεισφορά στην εν γένει διμερή συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ. Οι σχέσεις μας βαίνουν πολύ πέρα της αμιγώς στρατιωτικής συνεργασίας.
Ο στρατηγικός μας διάλογος καλύπτει ιδιαίτερα σημαντικούς τομείς, όπως η ενέργεια, ιδιαίτερα στην Ανατολική Μεσόγειο, η αντιμετώπιση των επιπτώσεων του μεταναστευτικού-προσφυγικού, η καταπολέμηση της τρομοκρατίας και ούτω καθεξής.
Επίσης θα πρέπει να υπογραμμισθεί ο ρόλος του Κογκρέσου των ΗΠΑ. Θα σταθώ στον καθοριστικό ρόλο του Προέδρου της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας, Robert Menendez, τον οποίο συνάντησα στην Αθήνα πριν από λίγες εβδομάδες.
Ο Νόμος για την Ανατολική Μεσόγειο του 2019, επέδρασε καταλυτικά στην επιβολή κυρώσεων για την πώληση όπλων στην Τουρκία, καθώς και στην άρση του εμπάργκο όπλων προς την Κύπρο.
Εξίσου σημαντικό και συμπληρωματικό της M.D.C.A. είναι το Σχέδιο Νόμου για τη διμερή αμυντική συνεργασία που αναμένεται να ψηφιστεί μέχρι το τέλος του έτους. Περιέχει διατάξεις για τη μεταφορά αμερικανικού στρατιωτικού υλικού στην Ελλάδα, τη συμμετοχή μας στο πρόγραμμα των F-35, καθώς και την ενίσχυση της πολυμερούς συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο, με τη συμμετοχή των ΗΠΑ στο σχήμα Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ.
Αναφορικά με τη Γαλλία, επιτρέψτε μου να υπογραμμίσω ότι η χώρα αυτή, όπως και οι ΗΠΑ, είναι Σύμμαχοι και στρατηγικοί εταίροι μας. Η ενίσχυση των δεσμών με αμφότερες χώρες δεν είναι ανταγωνιστική. Κάθε άλλο. Είναι συμπληρωματική και προς όφελος των εθνικών συμφερόντων των χωρών μας.
Η συμφωνία Ελλάδας – Γαλλίας μπορεί να αποτελέσει την αρχή για την δημιουργία ενός ευρωπαϊκού στρατού; Ένα τέτοιο ενδεχόμενο επηρεάζει τις σχέσεις με το ΝΑΤΟ;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ : Η συμφωνία με τη Γαλλία συνεισφέρει στην ανάπτυξη Ευρωπαϊκών στρατιωτικών δυνατοτήτων και ενδυνάμωσης της Ευρωπαϊκής Άμυνας.
Αποτελεί μικρό, αλλά απαραίτητο βήμα για την ενηλικίωση της Ευρωπαϊκής Άμυνας, που με τη σειρά της αποτελεί βασικό πυλώνα της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Ένωσης.
Οι εξελίξεις αυτές βεβαίως επηρεάζουν και το ΝΑΤΟ. Θετικά, καθώς απαντούν στο πάγιο αίτημα των ΗΠΑ για καλύτερο καταμερισμό των βαρών στην άμυνα, αλλά και μέσω της σταδιακής δημιουργίας Ευρωπαϊκού βραχίονα εντός της Ατλαντικής Συμμαχίας.
Είναι αλήθεια ότι υπάρχει ακόμα μακρύς δρόμος μέχρι να δημιουργηθεί ένας ευρωπαϊκός υπερεθνικός στρατός, ο οποίος θα αναλάβει την προστασία της εδαφικής ακεραιότητας και της κυριαρχίας της Ευρωπαϊκής επικράτειας, αλλά και τη διαχείριση κρίσεων στην ευρύτερη περιοχή μας.
Στις πρόσφατες επαφές σας στη Νέα Υόρκη υποστηρίξατε πως η Τουρκία έχει ξεφύγει πλέον από το πλαίσιο της λογικής. Τι εννοείτε;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ : Οι τουρκικές ενέργειες είναι εντελώς απαράδεκτες, καταπατούν κάθε έννοια του Διεθνούς Δικαίου και της απλής λογικής.
Δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να περιγράψει κανείς την παρενόχληση ερευνητικού σκάφους, το οποίο βρισκόταν εντός οριοθετημένης Ελληνικής αποκλειστικής οικονομικής ζώνης, 10 ναυτικά μίλια ανατολικά της Κρήτης, με τον ισχυρισμό ότι το σημείο αυτό είναι τουρκική υφαλοκρηπίδα.
Συν τοις άλλοις, η τουρκική πλευρά έκανε, προκειμένου να δικαιολογήσει την απαράδεκτη στάση της, επίκληση σε ένα μνημόνιο, το τουρκολυβικό, το οποίο κατά γενική κρίση είναι παράνομο, άκυρο και ανυπόστατο.
Υπό άλλες συνθήκες θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ενέργεια αυτή ήταν γραφική. Αλλά δυστυχώς ήταν άκρως επικίνδυνη. Και βεβαίως καταδικαστέα.
Κατά την τελευταία συνάντηση με τους Ευρωπαίους ομολόγους μου, τους έδειξα στο χάρτη το σημείο όπου έγινε η παρενόχληση του Nautical Geo. Μεταξύ Κρήτης και Κάσου.
Όπως λένε, μια εικόνα αξίζει χίλιες λέξεις. Ακόμα και οι πιο δύσπιστοι εταίροι μας, αυτοί που δείχνουν ανοχή στις τουρκικές ενέργειες, έμειναν άφωνοι. Δεν μπόρεσαν να αρθρώσουν λέξη. Γιατί πολύ απλά δεν υπάρχει τίποτα, ούτε κατ’ ελάχιστο που να δικαιολογεί παρόμοια συμπεριφορά.
Παρά το τεταμένο κλίμα, θα έχουμε διερευνητικές μέσα στον Οκτώβριο. Τι λέτε;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ : Ο 63ος γύρος των διερευνητικών επαφών θα λάβει χώρα σε λίγες ημέρες, στις 6 Οκτωβρίου, αυτή τη φορά στην Άγκυρα. Παρά το κλίμα έντασης που συνεχίζει να καλλιεργεί η Τουρκία, θεωρούμε σκόπιμη την διατήρηση ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας.
Αλλά δεν τρέφουμε ψευδαισθήσεις. Δεν αναμένουμε να προκύψει κάτι από αυτές τις άτυπες επαφές, καθώς, δυστυχώς, με την Τουρκία, επί του παρόντος τουλάχιστον, δεν φαίνεται να υπάρχει πεδίο έλλογης συνεννόησης. Όχι γιατί η επίλυση του ζητήματος που εξετάζεται, ήτοι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, δεν είναι δυνατή, αλλά γιατί η Τουρκία δεν αποδέχεται τους θεμελιώδεις κανόνες που προβλέπονται από την Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας.
Και πάλι όμως δηλώνω ότι θα επιθυμούσαμε να διαψευσθούμε.
Πρεσβεύουμε, πάντοτε, διαχρονικά, όλες οι κυβερνήσεις, μια υπό όρους Διεθνούς Δικαίου και Δικαίου της Θάλασσας συνεννόηση με την Τουρκία.
Θεωρούμε ότι αυτό είναι το συμφέρον μας, ότι αυτό είναι το συμφέρον της Τουρκίας, αλλά και η θέληση ενός μεγάλου μέρους της τουρκικής κοινωνίας, που προσβλέπει στην Ευρώπη, ως τον φυσικό και πολιτιστικό της χώρο.
