ΕΔΩ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ…ΕΔΩ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ…

Το Πολυτεχνείο δεν ήταν αστραπή εν αιθρία. Ηταν μια κορυφαία πράξη Αντίστασης και ο χώρος που συναντήθηκαν οι εξεγερμένοι φοιτητές και με άλλα στρώματα του Ελληνικού Λαού, που ήδη είχαν ξεκινήσει μήνες πριν,  τον πιο μαζικό αντιδικτατορικό κατά της Χούντας, που την ίδια στιγμή επιχειρούσε την λεγόμενη φιλελευθεροποίηση, με φθαρμένα κρυφοφασιστικά υλικά.

Το ιστορικό των εξελίξεων

Ας δούμε πως περιγράφει το ιστορικό των εξελίξεων και τι είχε προηγηθεί του Πολυτεχνείου ο Δημήτρης Χατζησωκράτης, σε ένα κείμενο του, που είχε δημοσιευτεί το 2018 στην Καθημερινή. Γράφει λοιπόν τα εξής:

«Είχε προ­ϋ­πάρ­ξει η άνο­δος του μα­ζι­κού αντι­δι­κτα­το­ρι­κού φοι­τη­τι­κού κι­νή­μα­τος μετά τον Ιανουά­ριο του 1972. Έως τότε οι γε­μά­τες ηρω­ι­σμό και αυ­τα­πάρ­νη­ση φοι­τη­τι­κές αντι­στα­σια­κές δρά­σεις αφο­ρού­σαν πέ­ταγ­μα προ­κη­ρύ­ξε­ων, μοί­ρα­σμα πα­ρά­νο­μων εντύ­πων, τοι­χο­κόλ­λη­ση αφι­σών, το­πο­θέ­τη­ση πλα­κάτ, άπλω­μα πανό, λό­γους με μα­γνη­τό­φω­να σε κι­νη­μα­το­γρά­φους. Αυτές οι δρά­σεις εί­χαν επι­σω­ρεύ­σει συλ­λή­ψεις, βα­σα­νι­στή­ρια, στρα­το­δι­κεία βα­ρύ­τα­τες ποι­νές και ορι­στι­κές απο­βο­λές από τις σχο­λές. Ήταν πρά­ξεις μι­κρής εμ­βέ­λειας, αλλά εί­χαν κρα­τή­σει ζω­ντα­νό το πνεύ­μα της Αντί­στα­σης.

Από τις αρ­χές του 1972 φοι­τη­τι­κές πα­ρέ­ες δη­μο­κρα­τι­κών φρο­νη­μά­των ορ­γα­νώ­νουν συ­να­ντή­σεις προ­βλη­μα­τι­σμού και ανα­ζη­τή­σε­ων, που πολ­λα­πλα­σιά­ζο­νται ρα­γδαία. Δια­μορ­φώ­νο­νται πα­ρά­νο­μοι πυ­ρή­νες, οι οποί­οι συμ­βάλ­λουν στη δη­μιουρ­γία των πρώ­των επι­τρο­πών αγώ­να που διεκ­δι­κούν ελεύ­θε­ρες φοι­τη­τι­κές εκλο­γές. Στη συ­γκρό­τη­ση αυ­τών των Φοι­τη­τι­κών Επι­τρο­πών Αγώνα (ΦΕ­Α­) θα στη­ρι­χθεί η μα­ζι­κο­ποί­η­ση, η ανά­πτυ­ξη και η ενό­τη­τα του φοι­τη­τι­κού κι­νή­μα­τος.

Την ίδια πε­ρί­ο­δο, με την εκ­με­τάλ­λευ­ση της δυ­να­τό­τη­τας για λει­τουρ­γία συλ­λό­γων εκτός πα­νε­πι­στη­μί­ων ανα­γεν­νού­νται και συ­γκρο­τού­νται οι Τοπι­κοί Φοι­τη­τι­κοί Σύλ­λο­γοι (Τ­ΦΣ). Οι  Σύλλογοι αυτοί (Τ­ΦΣ) απο­τε­λούν χώ­ρους συ­νά­ντη­σης και επι­κοι­νω­νί­ας των προ­ερ­χό­με­νων από τις κλει­στές κοι­νω­νί­ες της πε­ρι­φέ­ρειας νέων και κυ­ψέ­λες ου­σια­στι­κής και πρω­τό­γνω­ρης ιδε­ο­λο­γι­κής ζύ­μω­σης. Παράλ­λη­λα με τις Επιτροπές Αγώνα (ΦΕ­Α) και τους Τοπικούς Συλλόγους (Τ­ΦΣ) αρ­χί­ζουν να συ­γκρο­τού­νται και οι αντι­δι­κτα­το­ρι­κές φοι­τη­τι­κές πο­λι­τι­κές ορ­γα­νώ­σεις, αλ­λη­λο­τρο­φο­δο­τού­με­νες και αλ­λη­λο­κα­θο­ρι­ζό­με­νες με αυ­τούς. Το αί­τη­μα για κα­τάρ­γη­ση των διο­ρι­σμέ­νων διοι­κή­σε­ων των φοι­τη­τι­κών συλ­λό­γων γί­νε­ται επί­κε­ντρο της συ­σπεί­ρω­σης του φοι­τη­τι­κού κό­σμου και το ση­μείο της πρώ­της ανοι­κτής αντι­πα­ρά­θε­σής του με το κα­θε­στώς.

Στο σπου­δα­στι­κό χώρο εμ­φα­νί­ζε­ται η πρώ­τη απερ­για­κή κι­νη­το­ποί­η­ση της Σχο­λής Υπο­μη­χα­νι­κών, με­τα­ξύ 3ης και 13ης Μαρ­τί­ου 1972 για «τα κε­κτη­μέ­να επαγ­γελ­μα­τι­κά δι­καιώ­μα­τα».

Στις 21 Μαρ­τί­ου κα­τα­τί­θε­ται στο Πρω­το­δι­κείο Αθη­νών από 42 φοι­τη­τές της Νομι­κής η πρώ­τη προ­σφυ­γή με αί­τη­μα το διο­ρι­σμό προ­σω­ρι­νής διοί­κη­σης στο σύλ­λο­γο για την προ­ε­τοι­μα­σία ελεύ­θε­ρων και αδιά­βλη­των εκλο­γών.

Την 1η Απρι­λί­ου πραγ­μα­το­ποιεί­ται η πρώ­τη δια­δή­λω­ση από 400 φοι­τη­τές στο προ­αύ­λιο του Πολυ­τε­χνεί­ου κατά της διο­ρι­σμέ­νης Διοι­κού­σας Επι­τρο­πής των συλ­λό­γων.

Στις 27 Απρι­λί­ου οι φοι­τη­τές της Φυσι­κο­μα­θη­μα­τι­κής πραγ­μα­το­ποιούν και την πρώ­τη φοι­τη­τι­κή δια­δή­λω­ση.

Στις 16 Μαΐου 1972 γί­νε­ται η πιο ση­μα­ντι­κή αντι­δι­κτα­το­ρι­κή δια­δή­λω­ση από πλευ­ράς όγκου. Ξεκί­νη­σε από το Σπόρ­τιγκ μετά τη συ­ναυ­λία που ορ­γά­νω­σε η Φοι­τη­τι­κή Ένωση Κρη­τών και την πα­ρα­κο­λού­θη­σαν πε­ρί­που 3.500 φοι­τη­τές.

Οι φοι­τη­τι­κές εκλο­γές– πα­ρω­δία της 20ης Νοεμ­βρί­ου δί­νουν τη δυ­να­τό­τη­τα στις φοιτητικές επιτροπές (ΦΕ­Α) να προ­σεγ­γί­σουν ευ­ρύ­τε­ρες φοι­τη­τι­κές μά­ζες. Οι ΦΕ­Α­, μέσα από μα­ζι­κές μη «νό­μι­μες» συ­γκε­ντρώ­σεις των φοι­τη­τών, γί­νο­νται οι γνή­σιοι εκ­φρα­στές τους αλλά και οι ντε φά­κτο συ­νο­μι­λη­τές των πρυ­τα­νι­κών αρ­χών.

Ο και­νούρ­γιος χρό­νος (1973) βρί­σκει το φοι­τη­τι­κό κί­νη­μα υπ’ ατμόν. Αφορ­μή των νέων κι­νη­το­ποι­ή­σε­ων απο­τε­λεί η εί­δη­ση ότι τον Φεβρουά­ριο θα αρ­χί­σει η εφαρ­μο­γή του νέου Κατα­στα­τι­κού Χάρτη της Ανώ­τα­της Εκπαί­δευ­σης.

Η Χού­ντα, δια­βλέ­πο­ντας την απο­τυ­χία της να εκτο­νώ­σει τη φοι­τη­τι­κή αγω­νι­στι­κό­τη­τα, εγκαι­νιά­ζει κύμα συλ­λή­ψε­ων και κα­τα­φεύ­γει στο Ν.Δ. 1347, με το οποίο ο υπουρ­γός Εθνι­κής Άμυ­νας έχει δι­καί­ω­μα να δια­τάσ­σει τη δια­κο­πή ανα­βο­λής κα­τά­τα­ξης στο στρά­τευ­μα λόγω σπου­δών φοι­τη­τώ,ν που έχουν πε­ρι­πέ­σει σε «πει­θαρ­χι­κά σφάλ­μα­τα».

Στις 14 Φεβρουα­ρί­ου 1973 πάνω από 1.500 φοι­τη­τές συ­γκε­ντρώ­νο­νται στο προ­αύ­λιο του Πολυ­τε­χνεί­ου για να δια­δη­λώ­σουν ενά­ντια στη στρά­τευ­ση. Οι αστυ­νο­μι­κές δυ­νά­μεις ει­σβάλ­λουν στο χώρο, χτυ­πούν αδια­κρί­τως και ει­σέρ­χο­νται στην αί­θου­σα της Συγκλή­του. Είναι η πρώ­τη πα­ρα­βί­α­ση του πα­νε­πι­στη­μια­κού ασύ­λου.

Στις 17 Φεβρουα­ρί­ου ο αγώ­νας των φοι­τη­τών με­τα­φέ­ρε­ται στα δι­κα­στή­ρια της Σαντα­ρό­ζα, όπου δι­κά­ζο­νται 11 φοι­τη­τές, που εί­χαν συλ­λη­φθεί κατά την έξο­δο από το Πολυ­τε­χνείο. Η δίκη απο­κτά τε­ρά­στια δη­μο­σιό­τη­τα.

Στις 21 Φεβρουα­ρί­ου 1973, η Νομι­κή Σχολή γε­μί­ζει από 4.000 φοι­τη­τές και γί­νε­ται επί­κε­ντρο, πρώ­τη φορά, ανοι­χτών αντι­χου­ντι­κών εκ­δη­λώ­σε­ων. Τα φοι­τη­τι­κά αι­τή­μα­τα γρή­γο­ρα δί­νουν τη θέση τους στα «Ελλάς Ελλή­νων Φυλα­κι­σμέ­νων», «Κάτω η Χού­ντα», «Δημο­κρα­τία – Ελευ­θε­ρία», «Έξω οι Αμε­ρι­κά­νοι». Η μα­χη­τι­κό­τη­τα των φοι­τη­τών κερ­δί­ζει τη συ­μπα­ρά­στα­ση των «έξω». Περί­που 10. 000 άτο­μα ξε­νυ­χτούν γύρω από τη Νομι­κή, κρα­τούν κε­ριά, ψάλ­λουν τον εθνι­κό ύμνο και φω­νά­ζουν: «Είμα­στε μαζί σας!».

Η κα­τά­λη­ψη τερ­μα­τί­ζε­ται ύστε­ρα από πε­ρί­που 40 ώρες. Οι φοι­τη­τές, μετά από εγ­γυ­ή­σεις της Πρυ­τα­νεί­ας ότι οι αστυ­νο­μι­κές δυ­νά­μεις δεν θα χρη­σι­μο­ποι­ή­σουν βία, εγκα­τα­λεί­πουν ει­ρη­νι­κά το κτή­ριο. Ενώ­νο­νται και δια­δη­λώ­νουν μαζί με τον κό­σμο που ανα­μέ­νει στην Ακα­δη­μί­ας. Ακο­λου­θούν βί­αιες συ­γκρού­σεις με την αστυ­νο­μία.

Οι κι­νη­το­ποι­ή­σεις σε όλες τις σχο­λές εντεί­νο­νται, με αί­τη­μα αιχ­μής την επι­στρο­φή των 120 φοι­τη­τών που επι­στρά­τευ­σε το κα­θε­στώς. Οι δυ­νά­μεις της αστυ­νο­μι­κής ασφά­λειας κρί­νο­νται μη απο­τε­λε­σμα­τι­κές για να τι­θα­σεύ­σουν το φοι­τη­τι­κό κί­νη­μα και πρω­τα­γω­νι­στι­κό ρόλο, πλέ­ον, ανα­λαμ­βά­νει η Ε­ΣΑ­. Στε­λέ­χη του φοι­τη­τι­κού κι­νή­μα­τος ανα­γκά­ζο­νται να πε­ρά­σουν στην πα­ρα­νο­μία για να μη συλ­λη­φθούν.Με την ευ­θύ­νη των πα­νε­πι­στη­μια­κών αρ­χών κλεί­νουν αί­θου­σες και σχο­λές προ­κει­μέ­νου να απο­φευ­χθούν συ­γκε­ντρώ­σεις και συ­νε­λεύ­σεις.

Στις δύ­σκο­λες αυ­τές συν­θή­κες απο­φα­σί­ζε­ται νέα κα­τά­λη­ψη της Νομι­κής στις 20 Μαρ­τί­ου. Η τα­ρά­τσα με­τα­τρέ­πε­ται και πάλι σε έπαλ­ξη αγώ­να και συν­θη­μά­των. Το κτή­ριο της Σόλω­νος απο­μο­νώ­νε­ται και πάλι από ισχυ­ρό­τα­το αστυ­νο­μι­κό κλοιό. Έξω εκα­το­ντά­δες φοι­τη­τές δια­δη­λώ­νουν. Η­ Σύγκλη­τος αρ­νεί­ται να συ­ζη­τή­σει με τους φοι­τη­τές και στέλ­νει τε­λε­σί­γρα­φο στην Επι­τρο­πή Κατά­λη­ψης για εκ­κέ­νω­ση του κτη­ρί­ου.

Το από­γευ­μα, οι αστυ­νο­μι­κές δυ­νά­μεις με την «άδεια» της Συγκλή­του για επέμ­βα­ση, ορ­μούν στο κτή­ριο. Οι συλ­λη­φθέ­ντες ξε­περ­νούν τους 100, ενώ πάνω από 100 εί­ναι και οι τραυ­μα­τι­σμέ­νοι.

Από την αρχή της ακα­δη­μαϊ­κής χρο­νιάς΄73-’74, η αντι­πα­ρά­θε­ση φοι­τη­τών-δι­κτα­το­ρι­κού κα­θε­στώ­τος οξύ­νε­ται, μετά και την αμνή­στευ­ση των πο­λι­τι­κών αδι­κη­μά­των και την από­λυ­ση των πο­λι­τι­κών κρα­του­μέ­νων στις 22/​8/​1973.

Οι συ­γκε­ντρώ­σεις στις σχο­λές και στα γρα­φεία των Τοπι­κών Φοι­τη­τι­κών Συλ­λό­γων, βρί­σκο­νται σε ημε­ρή­σια διά­τα­ξη. Άμε­σοι στό­χοι, η επι­στρο­φή των 120 στρα­τευ­μέ­νων φοι­τη­τών και η διε­νέρ­γεια ελεύ­θε­ρων φοι­τη­τι­κών εκλο­γών.

Μετά την ανα­κοί­νω­ση του σχη­μα­τι­σμού πο­λι­τι­κής κυ­βέρ­νη­σης υπό τον Σπύρο Μαρ­κε­ζί­νη γί­νε­ται απο­δε­κτό το αί­τη­μα για τη δια­κο­πή της στρά­τευ­σης των φοι­τη­τών. Την 1η Νοεμ­βρί­ου ο υπουρ­γός Παι­δεί­ας εξαγ­γέλ­λει νέα μέ­τρα για τα Α­ΕΙ­, επα­να­χο­ρη­γεί ανα­βο­λή κα­τά­τα­ξης στους στρα­τευ­μέ­νους (χω­ρίς, ωστό­σο, να κα­ταρ­γεί τα δια­τάγ­μα­τα) και με­τα­θέ­τει τη διε­ξα­γω­γή των φοι­τη­τι­κών εκλο­γών μετά τις 15 Φεβρουα­ρί­ου του 1974 – μετά, δη­λα­δή, τις βου­λευ­τι­κές εκλο­γές που πρό­κει­ται να εξαγ­γεί­λει ο Μαρ­κε­ζί­νης.

Στις 4 Νοεμ­βρί­ου οι κε­ντρο­γε­νείς αντι­κα­θε­στω­τι­κές δυ­νά­μεις ορ­γα­νώ­νουν την πρώ­τη τους πο­λι­τι­κή εκ­δή­λω­ση με το μνη­μό­συ­νο του Γεωργίου Παπαν­δρέ­ου. Καλούν το λαό της Αθή­νας σε μα­ζι­κή συμ­με­το­χή. Πολ­λοί Τ­ΦΣ και ΦΕ­Α απο­φα­σί­ζουν μα­ζι­κή συμ­με­το­χή και πο­ρεία μετά την τε­λε­τή. Χιλιά­δες πο­λι­τών συμ­με­τέ­χουν στο μνη­μό­συ­νο.

Αντι­χου­ντι­κά συν­θή­μα­τα δο­νούν την ατμό­σφαι­ρα, ενώ οι δια­δη­λω­τές βα­δί­ζουν συ­ντε­ταγ­μέ­να μπρο­στά στον αστυ­νο­μι­κό κλοιό απο­φα­σι­σμέ­νοι να χτυ­πη­θούν. Για πρώ­τη φορά, στα χρό­νια της Δικτα­το­ρί­ας, η Αθήνα γνω­ρί­ζει τέ­τοια αντι­πα­ρά­θε­ση αστυ­νο­μί­ας-δια­δη­λω­τών. Ο απο­λο­γι­σμός εί­ναι βα­ρύς. Εξή­ντα δια­δη­λω­τές τραυ­μα­τι­σμέ­νοι και τριά­ντα δύο αστυ­νο­μι­κοί.

Το ζή­τη­μα των ελεύ­θε­ρων εκλο­γών στους συλ­λό­γους εντός του 1973 ανα­δει­κνύ­ε­ται πλέ­ον αί­τη­μα που κι­νη­το­ποιεί ευ­ρύ­τα­τες μά­ζες φοι­τη­τών, πα­ρό­τι οι πρυ­τά­νεις των Α­ΕΙ απο­δέ­χο­νταν την πρό­τα­ση για ανα­βο­λή – με τι­μη­τι­κή εξαί­ρε­ση αυ­τούς του Ε­ΜΠ και της Γεω­πο­νι­κής. Ημέρα με την ημέ­ρα, ώρα με την ώρα τα γε­γο­νό­τα κυ­λά­νε σαν χιο­νο­στι­βά­δα.

Η 14η Νοεμ­βρί­ου γί­νε­ται πλέ­ον ανα­πό­φευ­κτη…Φτά­νου­με στα μέσα του Νοέμ­βρη σε συν­θή­κες εντο­νό­τα­των οι­κο­νο­μι­κών δυ­σχε­ρειών, αμ­φι­σβή­τη­σης της δι­κτα­το­ρί­ας με το Κίνη­μα του Ναυ­τι­κού, προ­σπά­θειας για «φι­λε­λευ­θε­ρο­ποί­η­ση» του χου­ντι­κού κα­θε­στώ­τος, ανό­δου του αγω­νι­στι­κού φρο­νή­μα­τος των φοι­τη­τών και ανά­πτυ­ξης του αντια­με­ρι­κα­νι­κού αι­σθή­μα­τος του λαού.

Η «σπί­θα» για την κα­τά­λη­ψη του Πολυ­τε­χνεί­ου άνα­ψε όταν, το με­ση­μέ­ρι της 14ης Νοεμ­βρί­ου 1973, μια «χα­λα­ρή» φοι­τη­τι­κή συ­γκέ­ντρω­ση στη Νομι­κή απο­φα­σί­ζει -στη βάση μιας ανα­κρι­βούς πλη­ρο­φο­ρί­ας για κτύ­πη­μα της αστυ­νο­μί­ας στο Πολυ­τε­χνείο-, πο­ρεία συ­μπα­ρά­στα­σης προς το ίδρυ­μα.

Περί­που πε­ντα­κό­σιοι φοι­τη­τές από τη Νομι­κή, τη Φυσι­κο­μα­θη­μα­τι­κή, τη Φιλο­σο­φι­κή και τις Ιατρι­κές σχο­λές φθά­νουν εκεί και κα­τα­φέρ­νουν να ει­σέλ­θουν στο προ­αύ­λιο. Οι σπου­δα­στές του Πολυ­τε­χνεί­ου, που ήδη στις συ­νε­λεύ­σεις τους έχουν κη­ρύ­ξει απο­χή από τα μα­θή­μα­τα, ενώ­νο­νται μαζί τους και αρ­χί­ζουν να φω­νά­ζουν συν­θή­μα­τα απέ­να­ντι στους αστυ­νο­μι­κούς, που πλέ­ον έχουν απο­κλεί­σει ασφυ­κτι­κά τον χώρο. Αρχί­ζει να κυ­κλο­φο­ρεί η ιδέα για δια­νυ­κτέ­ρευ­ση-κα­τά­λη­ψη.

Το από­γευ­μα έχουν συ­γκε­ντρω­θεί εντός του προ­αυ­λί­ου πε­ρί­που 2.000 φοι­τη­τές, ενώ στο ίδιο διά­στη­μα 3.000 πε­ρί­που φοι­τη­τές και πο­λί­τες συρ­ρέ­ουν στην Πατη­σί­ων απέ­να­ντι από την κε­ντρι­κή πύλη. Τυπώ­νο­νται και μοι­ρά­ζο­νται εκα­το­ντά­δες αυ­το­σχέ­διες προ­κη­ρύ­ξεις και τρυκ, εγκα­θί­στα­νται με­γά­φω­να που εκ­πέ­μπουν συν­θή­μα­τα και τρα­γού­δια του Θεο­δω­ρά­κη.

Το βρά­δυ, στις 11:00 μ.μ. έκλει­σε η πύλη. Για να γκρε­μι­στεί δυο βρά­δια μετά, στις 2:57 π.μ. του Σαβ­βά­του, από το τανκς του στρα­τού, ο οποί­ος είχε ανα­λά­βει πλέ­ον την κα­τα­στο­λή της εξέ­γερ­σης, μετά από δια­τα­γή του ίδιου του Γ. Παπα­δό­που­λου.

Πριν οι αστυ­νο­μι­κές δυ­νά­μεις -ενι­σχυ­μέ­νες με πλή­θος χα­φιέ­δων και πρα­κτό­ρων- εί­χαν από το από­γευ­μα της Παρα­σκευ­ής προ­χω­ρή­σει σε ένα ανε­λέ­η­το σφυ­ρο­κό­πη­μα του Πολυ­τε­χνεί­ου και των γύρω δρό­μων, αρ­χι­κά με δα­κρυ­γό­να και στη συ­νέ­χεια με κα­νο­νι­κά πυρά από ακρο­βο­λι­σμέ­νους αστυ­νο­μι­κούς. Για να έλ­θουν τα τε­θω­ρα­κι­σμέ­να και οι δυ­νά­μεις του στρα­τού να ολο­κλη­ρώ­σουν το έργο τους και μετά να συ­νε­χί­σουν από κοι­νού τη διά­λυ­ση και κα­τα­στο­λή των δε­κά­δων δια­δη­λώ­σε­ων στο κέ­ντρο, που συ­νε­χί­ζο­νταν μέ­χρι το με­ση­μέ­ρι του Σαβ­βά­του.

Για να βά­ψουν με αίμα τους δρό­μους της Αθή­νας. «Μέχρι τού­δε ο γνω­στός αριθ­μός των νε­κρών εί­ναι 23 των δε τραυ­μα­τιών 180-200 πε­ρί­που» κα­τέ­γρα­ψε το Βού­λευ­μα αρ.677, του Συμ­βου­λί­ου Εφε­τών της Αθή­νας (5.8.1975)!

Ο «χώ­ρος Πολυ­τε­χνείο» αυ­το­κα­θο­ρί­στη­κε από τη συ­νι­στα­μέ­νη των από­ψε­ων, αλλά για την ίδια την κα­τά­λη­ψη υπήρ­ξε έντο­νη δια­πά­λη «γραμ­μών». Φορείς τους οι πρώ­τοι 2-3.000, το πολύ, φοι­τη­τές που συ­γκρο­τού­σαν το ενερ­γό αντι­δι­κτα­το­ρι­κό φοι­τη­τι­κό κί­νη­μα και ανή­καν κυ­ρί­ως στο χώρο της Αρι­στε­ράς – ορ­γα­νω­μέ­νοι αλλά και μη ενταγ­μέ­νοι.

Επι­κρά­τη­σε η άπο­ψη που προ­ω­θού­σε τη σύ­γκρου­ση με τη Δικτα­το­ρία, έστω και χω­ρίς να προ­βλέ­πει το επό­με­νο βήμα. Ηττή­θη­κε η άλλη, που θε­ω­ρού­σε ότι δεν υπήρ­χαν, τη στιγ­μή αυτή, οι όροι της ανα­τρο­πής της Χού­ντας μέσα από μια φοι­τη­τι­κή εξέ­γερ­ση, και γι’ αυτό αντι­πά­λε­ψε την κα­τά­λη­ψη στην αρχή.

Το με­γα­λείο του φοι­τη­τι­κού κι­νή­μα­τος ήταν ότι, αφού ο μα­ζι­κός χώ­ρος απο­φά­σι­σε, η συμ­με­το­χή όλων, με την ίδια ψυχή και βού­λη­ση, ήταν δε­δο­μέ­νη.

Το Πολυ­τε­χνείο όμως, δεν θα ήταν αυτό στο οποίο εξε­λί­χθη­κε αν δεν με­τε­ξε­λισ­σό­ταν τη δεύ­τε­ρη ημέ­ρα της κα­τά­λη­ψης, μέσα από τη στα­θε­ρή βού­λη­ση της πλειο­ψη­φί­ας, πλέ­ον, των συ­γκε­ντρω­μέ­νων εντός του χώ­ρου φοι­τη­τών να εξου­σιο­δο­τή­σουν την εκλεγ­μέ­νη από συ­νε­λεύ­σεις Συντο­νι­στι­κή Επι­τρο­πή Κατά­λη­ψης (ΣΕ­) να προσ­διο­ρί­σει και να εγ­γυ­η­θεί το χα­ρα­κτή­ρα και το πε­ριε­χό­με­νο του αγώ­να. Και αν οι φοι­τη­τές που ανή­καν στις αντι­στα­σια­κές ορ­γα­νώ­σεις της Αρι­στε­ράς, τον Ρήγα Φεραίο και την Αντι-Ε­ΦΕ­Ε­, και πλειο­ψη­φού­σαν στη ΣΕ­, δεν κα­τά­φερ­ναν να αντι­στρέ­ψουν το χα­ρα­κτή­ρα που ωθού­νταν να πά­ρει η κα­τά­λη­ψη από αι­τή­μα­τα και συν­θή­μα­τα υπε­ρα­ρι­στε­ρών και αναρ­χι­κών.

Αυτή ακρι­βώς η συ­μπύ­κνω­ση των στό­χων της εξέ­γερ­σης στα δύο καί­ρια αι­τή­μα­τα ευ­ρύ­τε­ρης απο­δο­χής -πτώ­ση της δι­κτα­το­ρί­ας, απαλ­λα­γή από τα στη­ρίγ­μα­τά της και την εξάρ­τη­ση της χώ­ρας- με­τέ­τρε­ψε, με τη συ­νει­σφο­ρά και του ρα­διο­σταθ­μού, τη φοι­τη­τι­κή έκρη­ξη σε παλ­λαϊ­κού χα­ρα­κτή­ρα κι­νη­το­ποί­η­ση ενά­ντια στη Δικτα­το­ρία.

Όλα τα πα­ρα­πά­νω και, ταυ­τό­χρο­να, οι εσω­τε­ρι­κές αντι­πα­ρα­θέ­σεις του κα­θε­στώ­τος, ο δι­σταγ­μός του για άμε­ση κα­τα­στο­λή της εξέ­γερ­σης, η υπέρ­βα­ση της δι­στα­κτι­κό­τη­τας των πο­λι­τι­κών προ­σω­πι­κο­τή­των και επι­κε­φα­λής αντι­στα­σια­κών ορ­γα­νώ­σε­ων και πα­λαιών πο­λι­τι­κών κομ­μά­των, που άρ­χι­σαν πλέ­ον να μην απο­δο­κι­μά­ζουν ή και να συ­μπα­ρα­στέ­κο­νται, εί­χαν ως απο­τέ­λε­σμα να ει­σβά­λουν με­γά­λες λαϊ­κές μά­ζες στην πο­λι­τι­κή σκη­νή και ο «τό­πος Πολυ­τε­χνείο» να εξα­πλω­θεί σε ολό­κλη­ρο το κέ­ντρο της Αθή­νας, το οποίο, την Παρα­σκευή πλέ­ον, γέ­μι­σε από χι­λιά­δες νέ­ους, φοι­τη­τές, σπου­δα­στές και μα­θη­τές κυ­ρί­ως, αλλά και με­γα­λύ­τε­ρης ηλι­κί­ας πο­λί­τες.

Τις ίδιες ημέ­ρες, με τα ίδια συν­θή­μα­τα αλλά και για συ­μπα­ρά­στα­ση στον αγώ­να των φοι­τη­τών της Αθή­νας, προ­χώ­ρη­σαν σε κα­τα­λή­ψεις και οι φοι­τη­τές στη Θεσ­σα­λο­νί­κη, την Πάτρα και τα Γιάν­νε­να.

Τις τέσ­σε­ρις αυ­τές ημέ­ρες και τις τρεις νύ­κτες του Νοεμ­βρί­ου, το σύ­νο­λο των φοι­τη­τών που συμ­με­τεί­χαν πε­ρισ­σό­τε­ρο ή λι­γό­τε­ρο ενερ­γά έδω­σε αγω­νι­στι­κό πα­ρόν. Ήταν 5.000-6.000 φοι­τη­τές και φοι­τή­τριες επί συ­νό­λου 84.603 που φοι­τού­σαν το 1973 – λι­γό­τε­ροι από το 1% των νέων από 16-29 ετών της επο­χής. Είναι αυ­τοί και αυ­τές που ονο­μα­το­δό­τη­σαν όλους τους συ­νο­μή­λι­κούς τους ως «γε­νιά του Πολυ­τε­χνεί­ου».

Ο συ­γκλο­νι­σμός ολό­κλη­ρης της Ελλά­δας και της διε­θνούς κοι­νής γνώ­μης ήταν κα­τα­λυ­τι­κός. Την απέ­χθεια και το μί­σος του ελ­λη­νι­κού λαού απέ­να­ντι σ’ αυ­τούς που και με τα τανκς σκόρ­πι­σαν το θά­να­το στα παι­διά του, τί­πο­τε πλέ­ον δεν επρό­κει­το να την εκτο­νώ­σει… Το ηθι­κό κέρ­δος ήταν μέγα.

Σχε­δόν το σύ­νο­λο των με­λών της Σ.Ε­. τον Σεπτέμ­βριο του 1974, με νω­πές τις μνή­μες και τις συ­ναι­σθη­μα­τι­κές φορ­τί­σεις, εξέ­δω­σε τη μο­να­δι­κή κοι­νή ανα­κοί­νω­ση απο­τί­μη­σης του Νοέμ­βρη.

Η ανα­κοί­νω­ση, προ­ϊ­όν της ανα­γκαιό­τη­τας απέ­να­ντι στις απί­θα­νες ανα­κρί­βειες και τις ιδιο­τε­λείς ερ­μη­νεί­ες που κυ­κλο­φο­ρού­σαν αμέ­σως μετά τη Μετα­πο­λί­τευ­ση, αλλά και του συ­γκε­ρα­σμού από­ψε­ων υπο­γραμ­μί­ζει με­τα­ξύ άλ­λων: «Τα γε­γο­νό­τα ξε­κί­νη­σαν αυ­θόρ­μη­τα. Η συσ­σω­ρευ­μέ­νη λαϊ­κή αγα­νά­χτη­ση εκ­φρά­στη­κε δυ­να­μι­κά, όταν η χού­ντα κάτω από την πί­ε­ση του λαϊ­κού πα­ρά­γο­ντα και των εσω­τε­ρι­κών της αντι­θέ­σε­ων, προ­σπα­θού­σε απε­γνω­σμέ­να να χρη­σι­μο­ποι­ή­σει φι­λε­λεύ­θε­ρο προ­σω­πείο για να απο­προ­σα­να­το­λί­σει και να απο­δυ­να­μώ­σει τη λαϊ­κή θέ­λη­ση.

Οι δια­δη­λω­τές της Τετάρ­της, που ενώ­θη­καν με τους συ­γκε­ντρω­μέ­νους φοι­τη­τές στο Πολυ­τε­χνείο, απο­τέ­λε­σαν πόλο συ­σπεί­ρω­σης ολο­έ­να και πε­ρισ­σό­τε­ρων φοι­τη­τών και ερ­γα­ζο­μέ­νων. Η αγω­νι­στι­κό­τη­τα και ο όγκος τους οδή­γη­σαν στην κα­τά­λη­ψη […] Ο αγώ­νας προσ­διο­ρί­στη­κε αντι­φα­σι­στι­κός-αντι­ι­μπε­ρια­λι­στι­κός, αγώ­νας για την εθνι­κή ανε­ξαρ­τη­σία και τη λαϊ­κή κυ­ριαρ­χία […] Έγινε συ­νεί­δη­ση η ανά­γκη να ανα­τρα­πεί η δι­χτα­το­ρία και να στα­μα­τή­σει η εξάρ­τη­ση από τα κάθε λο­γής ξένα συμ­φέ­ρο­ντα (στρα­τιω­τι­κά, οι­κο­νο­μι­κά, πο­λι­τι­κά) και ιδιαί­τε­ρα από τον αμε­ρι­κά­νι­κο ιμπε­ρια­λι­σμό και το ΝΑ­ΤΟ­. Συνει­δη­το­ποι­ή­θη­κε η πλα­τειά ανά­γκη της ορ­γα­νω­μέ­νης πά­λης».

Ακολουθήστε ΤΟ ΖΙΖΑΝΙΟ στο Facebook

Ακολουθήστε ΤΟ ΖΙΖΑΝΙΟ στο Twitter

Ακολουθήστε ΤΟ ΖΙΖΑΝΙΟ στο Instagram